Deelvraag 2

Hoe zie je eigenaarschap terug in de leeromgeving?

Verslag deelvraag 2 na bezoek Kunskapsskolan Nacka

De deelvraag is hoe je eigenaarschap terugziet in de leeromgeving. Aan de hand van observatielijsten hebben we allerlei waarnemingen genoteerd en vragen gesteld bij onduidelijkheden.

De school staat midden in een woonwijk en oogt eenvoudig. De meeste leerlingen van de school hebben de Zweedse nationaliteit. Op deze school zijn de leerlingen 11- 16 jaar (grade 6 -9). Binnen is een zakelijke functionele inrichting te zien. Het schoolgebouw bestaat uit vier delen. De creatieve vakken zijn in een deel gehuisvest, de talen, de exacte vakken en de algemene vakken bevinden zich in de andere delen. De lokalen zijn voorzien van veel glas. Dit verhoogt de transparantie die kenmerkend is voor de visie van KED. Het  ondersteunt tevens de samenwerking tussen docenten. Tijdens het intensieve contact met leerlingen blijkt dat het merendeel heel goed Engels spreekt. Opmerkelijk op deze school is dat meer dan 80% van de ouders van de leerlingen hoog geschoold is. Het percentage van de docenten die universitair geschoold zijn, is 83%.

Elke morgen hebben de leerlingen vanuit hun basisgroep met de coach een gezamenlijk startmoment van de dag. De coach is ook mentor van deze groep. De smartphones worden aan het begin van de dag ingenomen door de coach en deze worden aan het eind van de dag weer opgehaald. Op maandag wordt ingezoomd op de doelen die de komende week behaald moeten worden. De leerling maakt een planning om dit te realiseren. Daarna gaat de leerling in dezelfde ruimte werken aan zijn doelen. De coach coacht iedere leerling vijftien minuten per week over zijn leerproces. Het gesprek gaat over vorderingen, percentages en stappen die gemaakt moeten worden om de doelen te behalen. Volgens Odenthal et al. (2017) geeft de coach tijdens het gesprek tips die passend zijn voor de situatie van de leerling. De leerlingen zijn heel individueel gericht op hun eigen leerdoelen (Eiken, 2011).

De leerling werkt vanuit de digitale leeromgeving (elo). Tijdens de observaties zien wij de leerling werken aan de gestelde doelen. Alle lesstof is in deze elo-omgeving te vinden. Deze online-omgeving heeft werkvormen en strategieën om de lesstof te leren. Na het inloggen krijgt de leerling een algemeen Kunskapsskolan overzicht. In dit overzicht worden nieuwsfeiten met de leerling gedeeld. In de elo klikt de leerling een vakgebied aan en komt er een startscherm met zo’n 45 stappen. Elke leerling moet 3 stappen per semester (half jaar) hebben gedaan om het vak te hebben afgerond. In het begin van de schooltijd stelt de coach de doelen vast. Na een jaar is het de bedoeling dat leerlingen hun eigen leerproces kunnen aansturen, zo gaf een coach aan. Geïnterviewde leerlingen geven aan dat in sommige situaties de coach blijvend nodig is om het leerproces in goede banen te leiden. Grade 9 wordt verlaten met een minimum van 30 stappen en een maximum van 45 stappen.

De zakelijke functionele schoolinrichting bestaat onder andere uit statafels en zitmeubilair om van houding te kunnen veranderen tijdens het werken. Wanddecoratie is beperkt aanwezig. Elke leerling heeft een 14 inch laptop met digitale pen. Alle laptops zijn uitgegeven vanuit de KED-school. Wanneer er geen wifi is kunnen leerlingen niet werken. De leerlingen gaan dan naar de mediatheek om uit het boek te gaan werken. Leerlingen geven aan dat dit niet werkbaar is. Er is een half uur per dag vrijgemaakt om een papieren boek te lezen. We hebben dit niet waargenomen. Leerlingen kunnen gebruik maken van een boek uit de bibliotheek of een boek van thuis meenemen. Leerlingen hebben alleen een laptop bij zich en geen andere lesmaterialen. Persoonlijke spullen worden in een kluisje met cijferslot bewaard. Tussen de middag blijven de kinderen in de schoolkantine eten. De maaltijd bestaat uit warme en koude gerechten, die verstrekt worden door de school.

De verwachting is dat leerlingen zich op verschillende wijze de lesstof kunnen eigen maken. Dit is vooral online terug te vinden, maar niet in praktijklessen waarin allerlei experimenten gedaan worden. De geïnterviewde leerlingen geven aan dat experimenten altijd worden uitgevoerd onder leiding van de docent. Dit in tegenstelling tot de theorie. Er zijn ruimten voor handvaardigheid, tekenen, muziek en het leren van huishoudelijke taken.

Naast negen klassikale lessen per week kunnen leerlingen zich inschrijven voor workshops. Deze workshop wordt bezocht door de leerling die ondersteuning wil ontvangen. Leerlingen vragen tijdens de workshop eerst elkaar om informatie. Als dat niet lukt wordt een docent gevraagd te helpen. Leerkrachten vanuit het team zijn allemaal in de workshopruimte (gang) beschikbaar om te helpen. Op deze wijze is de leerling eigenaar van zijn eigen leerproces (Hintze et al., 2013). De motivatie om te werken aan de door leerlingen gestelde leerdoelen wordt door autonomie verhoogd (Deci & Ryan, 2000).

Het principe van Kunskapsskolan (KED) is, dat er veel vrijheid is in de wijze waarop geleerd wordt. De interviews en waarnemingen ondersteunen het principe niet. De elektronische leeromgeving en de coach hebben een leidende rol. De doelen moeten behaald worden. Is het niet op school dan thuis. De planning en workshops geven ruimte voor de ontwikkeling van de autonomie van de leerling.

Elke morgen worden de smartphones van de studenten ingenomen door hun coach. Deze worden in een oranje bak naar een speciale ruimte gebracht. Tegelijk observeerden we een sobere, zakelijke en transparante schoolinrichting.

students
20181113_100725
20181113_083936
Deelvraag 2 sobere en zakelijke schoolinrichting

Blog Kunskapsskolan Saltsjöbaden

Vandaag zijn wij op bezoek geweest op de Kunskapsskolan in Saltsjöbaden. Deze school is een school voor 10-16-jarigen (grade 4-9). Wij hebben daar rondgelopen om een antwoord te krijgen op de vraag hoe je eigenaarschap terugziet in de leeromgeving.

Het eerste wat ons opvalt is de ligging van de school, boven op een berg, uitkijkend over het water. De mooist gelegen Kunskapsskolan in Zweden, volgens de Principal Emiel Burman. Het gebied behoort tot een welgesteld deel van Stockholm, waar de hoogopgeleiden gesitueerd zijn.

Na een hartelijk ontvangst en heerlijke verse koffie maken wij kennis met de gezellig, kleurrijke ingerichte kantine, waar je een adembenemend uitzicht hebt over het water. Een tweetal leerlingen trekken de schoenen uit en gaan vast aan het werk op hun laptop, terwijl wij genieten van onze koffie en wachten op Emiel. Emiel begroet ons met de opmerking:  “Ah jullie Hollanders zijn altijd op tijd. Welkom.”

Emiel neemt ons mee naar één van de vier gebouwen van de school. Eén gebouw is het gebouw van de Sterrenwacht. Een fantastisch oud gebouw, met een geweldige oude bibliotheek en hoog bovenin het gebouw een enorme telescoop. In een van de lokalen geeft Emiel ons een presentatie in het Kunskapsskolan onderwijs.

De basisbehoeften die Deci & Ryan (2000) benoemen om tot leren te komen, horen wij terug in de presentatie van Emiel. Daarnaast vertellen drie leerlingen een enthousiast verhaal over hun school en ervaren wij de vervulling van hun basisbehoeften. De leerlingen stralen als zij beginnen te praten. Zij voelen zich verbonden en benoemen de vrijheid om hun eigen leerproces te sturen. Hun elo stuurt hen op pad en leidt de leerlingen van stap naar stap. Hun competentie tonen zij aan door te voldoen aan het aantal stappen wat in de elo als doel is gesteld (Eiken, 2011). Om dit te kunnen, helpen zij elkaar waar nodig.

Na het genieten van een magnifiek uitzicht vervolgen wij onze rondleiding met de Principal Emiel. Hij neemt ons mee naar het Artgebouw waar wij leerlingen zien tekenen en experimenteren met hout en zaag. Deze aanwezige leerlingen zijn van grade 4 en 5 en redden zich al heel goed in het Engels. Wij zijn verbaasd en onder de indruk. Dit krijgen wij op onze basisscholen niet voor elkaar. Wij verlaten dit gebouw en gaan terug naar het eerste gebouw waar overwegend de leerlingen van grade 4 en 5 les krijgen. In dit gebouw zien wij de transparantie terug wat Kunskapsskolan kenmerkt. De lokalen zijn voorzien van glas en veel hout, zodat er een lichte werkomgeving ontstaat. Wij ontmoeten de populairste science docent van de school, Jonas. Deze positie dankt hij aan de vele experimenten die hij doet tijdens de lessen en door de grappen die hij maakt. In het lokaal zien wij mooi gemaakte werkstukken, zoals een grote hefboom en een weegschaal. Jonas geeft les uit de leerboeken van de sciencevakken. Het valt ons op dat de leerlingen geen eigen laptop bij zich hebben. “Dat klopt, bevestigt Emiel, in grade 4 en 5 leren wij uit de boeken.” In de toekomst wil Emiel dit veranderen en graag een laptop vanaf grade 4 aanschaffen voor iedere leerling.

Als wij weglopen uit het lokaal zien wij het oranje gereedschapskistje met de smartphones van de leerlingen in een hoekje staan. Zo mooi. Dit willen wij ook!

dv1
lokaal
dv2
20181113_083132