Deelvraag 3

Hoe zie je eigenaarschap terug in de lessen van de leerkracht?

Inleiding
Op KED scholen hebben bijna alle leerkrachten vier taken: het geven van vaklessen, persoonlijke coaching van leerlingen, aanwezig zijn tijdens workshops en samenwerking met collega’s. Er konden geen lessen worden geobserveerd, daarom is er gekozen om te kijken naar de taken van de leerkracht met betrekking tot eigenaarschap. De rol van de leerkracht hebben we kunnen observeren tijdens klassikale en individuele coachingsmomenten, gesprekken met leerkrachten en het rondkijken in de school. De coachingsgesprekken tussen leerkracht en leerling vonden plaats in het Zweeds. Hierdoor kon er voornamelijk gelet worden op non-verbale kenmerken. Daarnaast werd er in enkele gevallen een samenvatting van het gesprek in het Engels gegeven.

Eigenaarschap en de taken van de leerkracht
Leerkrachten op Kunskapsskolan scholen zijn zowel leerkracht als coach. Leerkrachten dienen passie te hebben voor zowel het vak als voor de leerling. Er wordt van de leerkracht verwacht dat hij ook kennis heeft van de andere vakken, zodat hij de leerlingen tijdens de coachingsmomenten optimaal kan begeleiden.
De leerkracht besteedt ongeveer de helft van zijn lestijd aan het coachen en begeleiden van leerlingen. Om eigenaarschap te stimuleren is de coachende rol van de  leerkracht zowel pedagogische als didactisch. In de volgende kopjes wordt uitgewerkt hoe deze twee rollen teruggezien zijn tijdens de schoolbezoeken.

Pedagogische coach
Er wordt veel waarde gehecht aan de persoonlijke relatie tussen de leerkracht en de leerling. De leerkracht heeft aandacht voor emoties en het welzijn van de leerlingen. Zo kan bijvoorbeeld het omgaan met stress worden besproken tijdens de coachingssessie. Leerkrachten geven ruimte voor leerlingen om hun gevoelens te delen en daarnaast worden tips gegeven om met situaties om te kunnen gaan. De leerlingen kunnen gedeeltelijk zelf bepalen wat ze willen bespreken tijdens coachingsmomenten.
In grade 4 wordt de basis gelegd voor de omgang met elkaar, door veel aandacht te besteden aan respect. Van grade 4 tot 6 ligt de focus van de individuele coaching van de leerling op sturing door de docent. Vanaf grade 7 is de coachende rol van de leerkracht kleiner en de inbreng van de leerling meer sturend.
Wanneer er bij een leerling iets niet goed gaat, bijvoorbeeld in de planning, zijn leerkrachten erop gericht op korte termijn feedback of meer begeleiding te geven. Hierdoor probeert de leerkracht het ontwikkelingsproces positief te beïnvloeden.

Didactische coach
Binnen Kunskapsskolan wordt veel aandacht besteed aan het aanleren van vaardigheden om tot leren te komen. Leerlingen leren deze vaardigheden tijdens de coaching door de leerkracht of door het bekijken van video’s. Bij het aanleren van vaardigheden kan gedacht worden aan: plannen, leervragen stellen, doelen stellen, studietechnieken aanleren, het bijhouden van een logboek of samenwerken. De leerlingen leren deze vaardigheden door voordoen, het aanbieden van een raamwerk in een (online) leeromgeving, het geven van planningstijd en dergelijke.
De leerlingen beginnen in grade 4 met een gestructureerd lesprogramma, waarbij sterk de nadruk wordt gelegd op het aanleren van studietechnieken. De leerlingen krijgen voortdurend dezelfde stappen aangeboden om tot een goede leeraanpak te komen. Dit is een proces van leerkrachtgestuurd naar leerlinggestuurd leren.
Het kan zijn dat leerlingen hun doelen te oppervlakkig uitvoeren, waardoor de leerkracht wat moet bijsturen. Een voorbeeld hiervan was een leerling die onvoldoende vaardigheden bezat om een gedicht te kunnen analyseren. De leerkracht wist dat deze leerling uit zichzelf deze vaardigheden niet kon uitbreiden. Daarom adviseerde de leerkracht deze leerling om de opdracht een week of twee uit te stellen, totdat de leerkracht een les zou geven over het analyseren van gedichten.
De leerkracht geeft taakgerichte en procesgerichte feedback op de leerlingen. Taakgerichte feedback wordt gegeven op de gemaakte opdrachten per doel en de toetsen die de leerlingen maken. Het is de keuzevrijheid van de leerlingen om naar aanleiding van de feedback naar de leerkracht te gaan voor uitleg. Procesgerichte feedback wordt gegeven tijdens de coachingsmomenten wanneer leerlingen hun plannen voor de doelen toelichten De leerkracht reageert hierop door complimenten te geven of vragen te stellen.

Conclusie
Concluderend kan gezegd worden dat de mogelijkheden om te kijken naar het stimuleren van eigenaarschap door de leerkracht beperkt waren. Op grond van datgene wat wel is waargenomen, kan worden gezegd dat de leerkrachten eigenaarschap stimuleren door zich middels coaching te richten op de persoon en ontwikkeling van de individuele leerling. Er is aandacht voor sociaal emotioneel welbevinden en het opbouwen van een goede relatie tussen leerkracht en leerling. Daarnaast wordt eigenaarschap door de leerkracht gestimuleerd door veel aandacht te besteden aan het aanbieden van leerstrategieën waarbij leerlingen bekwaam worden om zelf hun doelstappen en de uitvoering ervan te plannen. Door tijdens de coachingsmomenten leerlingen op verschillende manieren feedback te geven, wordt de leerling gestimuleerd om zelf stappen te zetten in zijn ontwikkeling.

Eerste bezoek Kunskapsskolan

 

Tweede bezoek Kunskapsskolan